SEPET KUR NEDİR?
Bir ülke parasının yabancı paralar karşısındaki değerini belirlemek için birden fazla yabancı para birimi ile oluşturulan sepet ‘’Sepet Kur’’ olarak adlandırılmaktadır. Bir ülkenin parası iki yabancı parayla çok yakından ilişkiliyse kur sepetine göre ölçme yapılabilir. Bu şekilde, o ülke parasındaki değişim diğer değişkenlerden bağımsız olarak ortaya çıkabilir.
Dünyada birçok para var mevcut ve birbirileri ile değişim oranları değişiyor, yani pariteler değişiyor. Ülke parasının değerinin düştüğünü veya yükseldiğini sadece dolar veya sadece Euro ile ölçümleyemeyiz. Bu durumda yanıltıcı olmaması açısından sepet kuru kullanıyoruz.
Adını sıklıkla duyduğumuz sepet kur, normal döviz kurlarından bağımsız olmayan ancak onlara bağımlı olarak oluşturulan yeni bir kurdur. Türkiye’de en çok kullanılan özellikle ihracat ve ithalatta söz sahibi olan dolar ve euro kurundan oluşturulan kur sepeti kullanılıyoruz.
En doğru değeri belirleyebilmek için ise sepet kur hesaplanırken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz kurları kullanılıyor.
Sepet kur ülkeler arası ekonomi politikalarında ve özellikle yorumlama konusunda önemli bir göstergedir.
SEPET KUR NASIL HESAPLANIR?
İki yabancı para birimi değerinin her ikisinin de yarısının toplanması sonucunda elde edilmektedir. Türkiye ‘de sepet kur hesaplanırken Amerikan doları ve euro baz alınmaktadır.
Formül; ( USD / 2 ) + ( Euro / 2 )
Bir örnek hesaplama ile ülkemizdeki sepet kuru hesaplayacak olursak;
Amerikan Dolarının 7.60 TL, Euro ‘nun 9.40 TL olduğunu varsayalım.
( 7.60 / 2 ) + (9.40 / 2 ) = 8.50 TL
İşlemleri yaptıktan sonra Türkiye ‘de sepet kurun 8.50 TL olduğunu görmekteyiz.
Sepet kur, ticari verilerin alınmasında çok önemli bir yer tutmaktadır. Dış ticaret işlemleri ile ilgili hesaplama yapılırken daha sağlıklı sonuç alınması ve yine dış ticarette maliyetlerin doğru şekilde ölçülmesi amacıyla oluşturulur ve bir karşılaştırma aracı olarak kullanılır. T.C. Merkez Bankası tarafından döviz politikasının belirlenmesi sırasında, dış ticaret maliyetlerinin analizinde ve ithalat – ihracat dengesi ile verimliliğinin analizinde kullanılmaktadır. Ek olarak portföy yatırımcısı tarafından da çok sık kullanılmaktadır.